Przyroda
Ponad 63% powierzchni gminy zajmują lasy. W drzewostanie Puszczy Kozienickiej, w obrębie której leży część gminy, przeważa sosna (84% drzewostanu),
a dęby, graby, buki, świerki i jodły są uzupełnieniem składu mieszanego drzewostanu, odznaczającego się dużą naturalnością. W Nadleśnictwie Kozienice dąży się do przebudowy drzewostanów w celu zwiększenia udziału jodły i buku - gatunków odpornych na uszkodzenia przemysłowe. Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 62 lata.
Siedliska lasowe w puszczy zajmują około 46% powierzchni, borowe około 54% powierzchni. W lasach w warstwie podszytu rosną: leszczyna, kruszyna, jałowiec, trzmielina, berberys, śnieguliczka, dereń, suchodrzew i inne.
W runie występuje ponad 40 gatunków roślin chronionych: wawrzynek wilcze łyko, bluszcz pospolity, widłak goździsty, goździk piaskowy, pełnik europejski, orlik pospolity, sasanki, rosiczki, naparstnica zwyczajna i purpurowa, lilia złotogłów, śnieżyczka, przebiśniegi i liczne gatunki storczyków.
Ekosystemy zaroślowo-łąkowe i bagienno-wodne, łąkowe i polowe o dużym stopniu naturalności są drugim po lasach środowiskiem przyrodniczym gminy, zawierającym wiele zbiorowisk roślinnych. W dolinach rzek występują lasy łęgowe, w zespołach których znajdują się liściaste drzewostany (olcha, wierzba, wiąz) oraz rośliny środowisk łąkowych złożonych z licznych traw i ziół, tworzących ruń łąkową. Zbiorowiska roślin wodnych zarastających liczne oczka wodne (hydrofity) to grzybienie, moczarka i liczne inne.
Lasy
Lasy w gminie Pionki zajmują powierzchnię 14642 ha, (co stanowi ok. 63% ogólnej powierzchni) z czego lasy państwowe - 13986 ha.
Z kompleksu leśnego, w większości państwowego, wyodrębniono Puszczę Kozienicką, w znacznej części leżącą w granicach gminy. Z nią związane są tereny objęte ochroną prawną tj. Kozienicki Park Krajobrazowy wraz z otuliną i rezerwaty przyrody.
Lasy szczególnie chronione
Na obszarze leśnym gminy wyróżnione są lasy szczególnie chronione, tzw. lasy ochronne.
1. Lasy wodochronne skupione głównie w strefach źródliskowych oraz w dolinach rzek.
2. Lasy nasienne występujące w północnej części gminy odznaczające się najwyższą wartością hodowlaną.
3. Lasy stanowiące cenne fragmenty rodzimej przyrody, przeważnie objęte ochroną rezerwatową oraz lasy stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej.
Kozienicki Park Krajobrazowy utworzony w 1983 roku jest jedynym parkiem krajobrazowym w subregionie radomskim. Obej-muje obszar naturalnych lasów Puszczy Kozienickiej, z jaworem i bukiem, oraz występującymi przy północnej granicy zasięgów jodły. Jest pokryty licznymi rezer-watami, użytkami ekologicznymi
i pomnikami przyrody.
Powierzchnia Parku w gminie Pionki wynosi obecnie 9931 ha, a wraz z otuliną 16399 ha.
Kozienicki Park Krajobrazowy na obszarze gminy obejmuje grunty wsi Augustów, Krasnej Dąbrowy, Kieszka, leżące wśród Lasów Państwowych.
Otulina Kozienickiego Parku Krajobrazowego, obejmuje zachodnią część gminy Pionki wraz z nie zalesionymi okolicami Jedlni Kościelnej oraz część północno-wschodnią gminy. Granica otuliny KPK biegnie wzdłuż południowej granicy pasma komunikacyjnego drogowo-kolejowego dzielącego miasto i gminę Pionki na część północną i południową.
Obecnie obszar otuliny wynosi w gminie 6468 ha. Charakteryzuje się dużymi walorami krajobrazowymi, zróżnicowaną rzeźbą terenów. Przepływają tam rzeki Leniwa
i Zagożdżonka wraz z dopływami, którym towarzyszą rozległe przestrzenie łąk, rozproszone zadrzewienia i zakrzaczenia.
Otulina Parku obejmuje wsie: Jedlnia, Adolfin, Brzezinki, Brzeziny, Jaroszki, Jaśce, Jedlnia Kolonia, Kieszek, Kolonka, Poświetne, Sokoły, Stoki, Zadobrze, Żdżary, Januszno, Krasna Dąbrowa.
Rezerwaty
Brzeźniczka, częściowy - leśny o powierzchni 120,64 ha, utworzony dla zachowania naturalnych wielogatunkowych drzewostanów położonych nad rzeką Zagożdżonką
i jej dopływem - Brzeźniczka. Na południowy wschód od Zagożdżonki rosną drzewostany sosnowo-dębowe z domieszką jodły, świerka, brzozy, jesionu, grabu i modrzewia polskiego w wieku 100-140 lat. W części środkowej tego fragmentu na powierzchni około 1 ha znajduje się największe w puszczy stanowisko modrzewia polskiego.
Ciszek, częściowy - leśny o powierzchni 40,28 ha, utworzony dla ochrony naturalnego stanowiska jodły pospolitej na północnej granicy jej zasięgu. Rezerwat położony jest w zachodniej części Puszczy Kozienickiej. Panującym zespołem roślinnym są jodły z fragmentami grądu jodłowego. Drzewostany w wieku 130-160 lat jodły, dębu, sosny, grabu uzupełnione są w lukach i przerzedzeniach młodym pokoleniem do 30 lat jodły, dębu, sosny, jaworu i lipy. Na całej powierzchni występuje obficie grab pełniący rolę osłony dla jodły. Roślinność zielna reprezentowana jest m.in. przez narecznicę samczą, lilię złotogłów, groszek wiosenny, prosowicę rozpierzchłą, przylaszczki, zawilec gajowy.
Pionki, częściowy - leśny o powierzchni 81,60 ha, utworzony celem ochrony zachowania naturalnych drzewostanów sosnowo-jodłowo-dębowych. Rezerwat leży w północno-zachodniej części miasta Pionki na granicy miasta i gminy Pionki. W granicach gminy Pionki znajduje się 40,58 ha ogólnej powierzchni rezerwatu. Zajmuje lekko pofałdowany skraj pradoliny rzeki Zagożdżonki z utworami gliniastymi moreny i niewielkimi wydmami. Na siedliskach lasu mieszanego i świeżego rosną drzewostany mieszane w wieku 100-200 lat. Obecnie panującym gatunkiem jest dąb szypułkowy i bezszypułkowy, domieszkę stanowi jodła, sosna, brzoza oraz grab. Wiele jest drzew okazałych, posiadających wymiary pomników przyrody. Istnieją tu sprzyjające warunki dla naturalnego odnowienia. Wśród roślinności zielnej rosną widłak, lilia złotogłów, konwalia majowa, zawilec gajowy i przylaszczka pospolita.
Ponty, częściowy - leśny o powierzchni 36,61 ha, utworzony w celu zachowania naturalnych drzewostanów mieszanych z jodłą na północnej granicy ich zasięgu. Położony w środkowej części puszczy w gminie Pionki. Drzewostany mieszane tworzą jodła, dąb szypułkowy i bezszypułkowy z niewielką domieszką sosny, świerka, brzozy i grabu w wieku do 180 lat. W lukach i przerzedzeniach rosną: kokoryczka wielkokwiatowa, groszek wiosenny, bluszcz pospolity, czworolist pospolity, lilia złotogłów.
Załamanek, częściowy - leśny o powierzchni 78,97 ha, utworzony celem ochrony bogatych siedlisk lasowych i bagiennych. Usytuowany jest w środkowej części puszczy w gminie Pionki, jego południową granicę stanowi droga Radom - Kozienice. Rezerwat obejmuje obszar lekkiego zagłębienia terenu, z glebami torfowo murszowymi, okresowo zalewany wodą. Występuje tu duża zmienność drzewostanów i warstwy podszytu (6 najżyźniejszych typów siedliskowych lasu). Z roślinności zielnej wymienić można: czosnek niedźwiedzi, gwiazdnicę gajową, zawilec gajowy i żółty, kopytnik pospolity, wawrzynek wilczełyko, czermień błotną.
Ługi Hetenowskie, torfowiskowy, znajdujący się około 1 km na południe od Pionek na gruntach gmin Pionki i Zwoleń, o powierzchni 93,5 ha; na obszarze rezerwatu znajdują się: torfowiska, bór mieszany wilgotny i bór wilgotny; w drzewostanie sosnowym występuje domieszka dębu i osiki; teren rezerwatu jest bogaty we florę bagienną z bagnicą torfową, rosiczką okrągłolistną, żurawiną błotną i in. Celem utworzenia rezerwatu jest ochrona siedlisk bagiennych położonych na wododziale rzek Zagożdżonki i Zwolenki. W skład rezerwatu wchodzi ponad 47 ha powierzchni leśnej i prawie 45 ha bagien zwanych ługami. Występuje tu drzewostan pochodzenia naturalnego jodłowo-dębowo-bukowy (kilka 100-letnich buków) z domieszką sosny, wiązu, osiki, brzozy. Las jest bogaty w runo (z roślin chronionych, np. bluszcz, groszek wschodniokarpacki).
Ponty - Dęby - teren o powierzchni 50,4 ha, położony na obszarze Nadleśnictwa Kozienice, obręb Pionki. Graniczy on od strony północnego-zachodu z rezerwatem Ponty. Utworzony został celem ochrony bogatego siedliska lasu mieszanego świeżego, gdzie drzewostany uznane za nasienne składają się z dębu, jodły i świerka. Gwarancją ciągłości drzewostanów naturalnych jest rosnący podrost.
Źródło Królewskie- o powierzchni 29,67 ha, utworzony w 2000 r., położony gminie Pionki, na terenie nadleśnictwa Kozienice, obręb Zagożdżon oraz nadleśnictwa Zwoleń, obręb Garbatka. położony na płd.-zach. od wsi Kajzerówka obejmuje fragment doliny rz. Zagożdżonki i otaczających ją lasów z obfitymi źródliskami. Zagożdżonka ma w granicach rezerwatu naturalny charakter i płynie krętym korytem wśród podmokłych lasów i zarastających łąk. W płd.-wsch. części rezerwatu, u podnóża wysokiej na kilka metrów skarpy, sączą się obfite źródliska. Największe źródło nosi nazwę Źródła Królewskiego i według miejscowej tradycji, związane jest z pobytem tu króla Władysława Jagiełły. Wśród zbiorowisk roślinnych rezerwatu przeważają las mieszany oraz łęg jesionowo-olszowy. W drzewostanie przeważają: olcha i dąb szypułkowy. W rezerwacie rośnie szereg rzadkich gatunków roślin m.in.: skrzyp olbrzymi, widłak jałowcowaty, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, konwalia majowa, marzanka wonna i kopytnik pospolity. Występują tu reintrodukowane bobry, które na terenie rezerwatu wybudowały kilka tam.
Leniwa - teren o powierzchni 25,5 ha, położony na obszarze nadleśnictwa Kozienice, obręb Pionki. rezerwat będzie utworzony celem ochrony fragmentu doliny rzeki Leniwa, w przeszłości silnie zabagnionego, porośniętego zróżnicowanym drzewostanem olchowym pochodzenia naturalnego z domieszką brzozy i świerka. Projektowany rezerwat obejmuje m.in. fragmenty torfowisk pojeziornych.
Las Gniewoszka - teren o powierzchni ok. 80 ha, położony na obszarze Nadleśnictwa i obrębu Zwoleń w gminie Pionki. Rezerwat będzie utworzony celem ochrony zbiorowisk borów świeżych i borów mieszanych świeżych z typową roślinnością runa, występujących na obszarach zwydmionych. Występuje tu również naturalne odnowienie sosny, co jest zjawiskiem rzadkim w Parku Krajobrazowym.
Okólny Ług - teren o powierzchni około 150 ha, położony na gruntach prywatnych na granicy Nadleśnictwa i obrębu Zwoleń z obszarami gmin Policzna i Pionki. Rezerwat utworzony będzie celem ochrony ciekawego torfowiska przejściowego i wysokiego, jednego z większych w PK terenów bezleśnych, z typową roślinnością torfowiskową (rosiczka, żurawina, bagno, liczne turzyce).
Pomniki przyrody
Na terenie gminy Pionki znajduje się 87 pomników przyrody, w tym jeden głaz narzutowy - granit gruboziarnisty. Są to ponad 150 letnie drzewa:
modrzew polski - 1
dąb szypułkowy - 63
dąb bezszypułkowy - 2
lipa drobnolistna - 2
wiąz pospolity - 1
olsza czarna - 4
sosna zwyczajna - 2
klon jawor - 1
jodła pospolita - 5
świerk pospolity - 2
buk zwyczajny - 3
Projektowane pomniki przyrody to:
klon zwyczajny - 5
buk zwyczajny - 5
lipa drobnolistna - 2
dąb szypułkowy - 6
aleja 30 drzew w Krasnej Dąbrowie
- lipa drobnolistna - 23
- klon zwyczajny - 7
